Kan Fizyolojisi Ders Notları (Kısım 3)

KAN FİZYOLOJİSİ
PROF. DR. DENİZ ERBAŞ NOTLARI

Kısım 3

Necdet Ersöz
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi

Kan Fizyolojisi yazı dizimizin üçüncü ve son kısmıyla birlikteyiz. Daha önceki yazmış olduğumuz yazılara şuradan ve şuradan ulaşabilirsiniz.

Hemostaz

-          Kanamanın durdurulmasıdır.

-          Vasküler spazm, platelet pıhtı oluşumu, kan koagülasyonu

-          GPVI kollajene bağlanarak trombosit aktivitesini artırır

-          CD36 kollajen ve trombospondin ile etkileşime geçer.

-          Fibrinojen GpIIb/IIIa ‘ya bağlanır plateletleri aktive eder.

Kana Bağlı Diğer Bozukluklar

-          Trombüs: Damar içerisinde kan pıhtısı. Yeterince büyük olursa tehlikelidir.

-          Embolüs: Kan akımında yabancı madde. (hava kabarcığı,   yağ…)

-          Embolizm: Kan akımının kesilmesi

Koagülasyonun Üç Fazı:

-          Damar Fazı: vazokonstrüksiyon

-          Trombosit Fazı: platelet agregasyonu

-          Koagülasyon: pıhtı oluşumu

-          Endotel hücreleri Weibel-Palade cisimcikleri içerir.

Trombosit aktivatörleri cAMP seviyesini düşürür.

Vasküler Spazm

-          Hasar alan damar yapısındaki düz kas dokusu kasılır.

-          Hasara bağlı olarak gelişen spazm acı reseptörleriyle başlatılır.

Platelet Pıhtı

-          Başlangıçta yumuşak ve gevşek olan yapı, içeriğine fibrin katılınca sertleşir ve yoğunlaşır.

-          Eğer delik küçükse damardaki kan akımını tamamen durdurabilir.

-          Platelet adezyonu: plateletler hasarlı damarın etrafına tutunur.

-          Plateletler granüllerinden çeşitli kimyasallar salar. Serotonin düz kasın ileri vazokonstrüksiyonunda rol oynar.

Koagülasyon

-          Pıhtılaşma birkaç enzim ve diğer kimyasal faktörleri içerir.

-          Bunların pek çoğu karaciğerde sentezlenir.

-          Bazıları plateletlerde de sentezlenebilir.

-          Bir tanesi hasarlı dokudan sentezlenir.

-          Pıhtılaşmanın üç temel aşaması vardır. Bunlar protrombinaz oluşumu, protrombinin trombine dönüşümü ve fibrin oluşumudur.

K Vitamini

-          K vitamini normal pıhtılaşma için gereklidir.

-          K vitamini karaciğer tarafından sentezlenen dört pıhtılaşma faktörü için gereklidir.

-          Bağırsak bakterileri tarafından üretilir ve ardından bağırsaktan emilir.

-          Yağda çözünebilir olduğundan sadece yağ oranı normal olduğu zaman absorbe edilebilir.

-          Yağ absorbsiyonunu bozan faktörler kanamaya sebep verebilir. (ince bağırsağa yetersiz safra salınımı)

Fibronolizis

-          Pıhtı disolüsyonu

-          Pıhtıda bulunan plazminojen plazmine döner.

-          Plazmin pıhtıyı çözer (fibrini çözerek)

Koagülasyon faktörlerinin inhibisyonu

-          Doku faktörü yolu inhibitörü F Xa ve VIIa’yi inhibe eder.

-          Heparin & glikozaminoglikanlar antitrombin III aktivitesini 1000 kata kadar artırır.

Plazmin İnhibitörleri

-          α2 antiplazmin

-          α2 macroglobulin

-          α1 antitripsin

-          Antitrombin lll

-          C1 esterase inhibitör

Koagülasyon Faktörleri İnhibitörleri

-          Antithrombin lll

-          Heparin cofactor ll

-          Protein C

-          Protein S

-          Tissue factor pathway inhibitör

-          α2 macroglobulin

-          α1 antitripsin

Pıhtı Çözücü Ajanlar

-          Trombolitik ajanlar.

Protein-Z-bağlı proteaz inhibitör (ZPI)

-          Faktör Xa inhibitör

-          Protein Z, vit-K-bağlı (ZPI ile plazmada dolanır)

-          ZPI’nin etkinliği protein Z ile 1000 kata kadar artar.

Protein Z

-          Protein Z’nin hamilelikte normal artışı gebeyi trombozisten korumak için pıhtılaşma faktörlerinin artışıyla dengelenebilir.

Warfarin (Coumadin)

-          Vitamin K’ya antagonist olarak davranır bu yüzden pıhtılaşma faktörlerini engeller

Heparin

-          Lökositler tarafında üretilir

-          Trombin faaliyetini inhibe eder

In vivo antikoagülanlar

-          Trombin inhibitörleri: hirudin, bivalirudin, argatroban, melagatran…

-          Fibrinolitikler: streptokinaz, ürokinaz tPA, reteplaz, tenekteplaz…

Antiplatelet Aktivitesi

-          COX inhibitörü: Aspirin

-          cAMP artıran: dipridamol

-          ADP reseptör bloğu: clopidogrel

-          Gpllb-llla inhibitörleri: abciximab

Fibrinolitik (Trombolitik) Substanslar:

-          Streptokinaz

-          Tek zincirli ürokinaz

-          tPA

-          APSAC

-          Stafilokinaz

Koagülasyon Patolojileri

-          Trombositopeni. (10000/mm³’in altı ölümcüldür)

-          Glanzmann Tromboasteni: Gpllb llla eksikliği

-          Hemofili: FVlll aktivitesinin bozulmasından kaynaklanan pıhtılaşmama hastalığı

-          vW hastalığı

Pıhtılaşma Süresi

Protrombin Süresi

-          Doku faktörü ve Ca⁺⁺ hastanın kanına eklenir