Toraks Duvarının Damarları

TORAKS DUVARININ DAMARLARI

Necdet Ersöz
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi

Toraks duvarında vasküler dağılımın düzeni genellikle göğüs kafesinin yapısına uygun bir şekilde evrimleşmiştir; bu damarlar interkostal boşluklardan kaburgalara paralel biçimde uzanır.

Toraks Duvarı Arterleri

Toraks duvarının arteriyal beslenmesi torasik aorta, subklavian arter ve axillary arterden doğar. Bu arterler toraks bölgesinde dallanarak çeşitli dokuları besler.

Interkostal arterler kaburgalar arasından toraks duvarı boyunca uzanır. 10 ve 11. Kaburgalar haricinde her bir interkostal boşluk üç farklı arterle beslenir. Bunlar geniş posterior interkostal arter (ve kollateral dalları) ve nispeten daha küçük bir çift anterior interkostal arterdir.

Posterior interkostal arterler ile ilgili özellikler:

-          1 ve 2. interkostal boşluklarda bulunan posterior interkostal arterler supreme (superior) interkostal arterden doğar. Bu arter de subklavian arterin kostoservikal gövdesinin bir dalıdır.

-          3-11. interkostal boşlukların posterior interkostal arteri ve subkostal boşluğun subkostal arteri posteriorda torasik aortadan doğar. Aort damarı vertebral kolonun soluna doğru bir eğime sahip olduğu için, sağ 3-11. interkostal arterler vertebral gövdeleri geçer, sol taraftakilere göre daha uzun bir yol alır.

-          Tüm posterior interkostal arterler posteriorda dallara ayrılarak spinal sinirlerin posterior ramuslarına eşlik eder ve spinal kordu, vertebral kolonu, sırt kaslarını ve bu bölgedeki deriyi besler.

-          Posterior interkostal arter küçük kollateral dallar meydana getirir ve bu dallar interkostal boşlukları geçerek kaburgaların superior sınırları boyunca devam eder.

-          Bu arterler, interkostal boşluklarda o bölgedeki interkostal sinirlerle ve venlerle birlikte (bu yapıların arasında) seyreder. Kaburga açısına yakın bir noktada arterler kostal oluklara girer. İlk olarak arterler endotorasik fasyada devam eder. Endotorasik fasya, parietal pleura ve interkostal membran arasındaki fasyadır. Bu arterler ardından internal interkostal ve innermost internal kaslar arasına lokalize olur.

-          Bu arterler aynı zamanda anterior olarak anterior interkostal arterlerle anastomoz yapacak terminal ve kollateral dallara sahiptir.

Internal torasik arterlerin özellikleri (internal mammary arterler olarak da bilinir):

-          Bu arterler boyun kökünde subklavian arterlerin ilk kısmının inferior yüzeyinden doğar.

-          Klavikulanın posteriorunda toraks boyunca iner.

-          Orijininin yanından ipsilateral frenik sinir tarafından çaprazlanır.

-          Toraksın internal yüzeyi üzerinden, sternumun hemen yanından ve üst altı kostal kartikajın arkasından iner ve internal interkostal kaslara karışır. İkinci kostal kartilajı geçtikten sonra bu arterler transversus thoracis kaslarının anteriorundan devam eder ve burada parietal pleura ile posteriorda temas hâline geçer.

-          Bu arterler altıncı interkostal boşlukta son bulur ve bu noktada superior epigastric ve musculophrenic arterlere ayrılır.

-          Anterior interkostal arterleri meydana getirir ve bu arterler superior 6 interkostal boşlukları besler.

Anterior interkostal arterlerin ipsilateral çiftlerinin özellikleri:

-          Üst 9 interkostal boşluğun anteriorunu besler.

-          Interkostal boşlukta lateral olarak geçer, biri superior kaburganın inferior marjininde iken diğeri inferior kaburganın superior marjinindedir.

-          İlk 2 interkostal boşlukta yer alanları başlangıçta parietal pleura ve internal interkostal membran arasındaki endotorasik fasyada uzanır.

-          3-6. interkostal boşluklarda yer alanları transversus thoracis kaslarının slipleri tarafından pleuradan ayrılmıştır.

-          7-9. interkostal boşluklarda yer alanları musculophrenic arterlerden ve ayrıca internal torasik arterlerden gelir.

-          Bu arterler interkostal kasları besler ve pektoral kasları, memeleri ve deriyi beslemek için bu bölgelere dallar gönderir.

Toraks duvarı arterleri. Toraks duvarının arter desteği torasik aortadan posterior interkostal ve subkostal arterler (A, B ve D) boyunca, axillary arterden (B) ve subklavian arterden internal torasik arter (C) ve supreme (superior) interkostal arterler (B) boyunca gelir.

Toraks duvarının arter desteğinin özeti

Toraks Duvarı Venleri

Interkostal venler interkostal arter ve sinirlerle birlikte seyreder ve kostal oluklarda büyük oranda superior olarak uzanır. Her bir tarafta 11 adet posterior interkostal ven ve 1 adet subkostal ven (interkostal venlerin aşağısında) bulunur. Posterior interkostal venler anterior interkostal venlerle (internal torasik venlerin kolları) anastomoz yapar. Posterior interkostal venler ilgili seviyedeki spinal sinirin posterior ramusuyla birlikte seyreden bir posterior dalı ve vertebral kolonla ilişkili verebral venöz pleksusa drene olan intervertebral veni alır. 4-11 arasındaki posterior interkostal venler azigos sistemde son bulur. Azigos (hemiazigos) venöz sistem venöz kanı superior vena cavaya iletir (SVC). Birinci interkostal boşluktaki superior interkostal venler genellikle doğrudan sağ ve sol brakiyosefalik venlere girer. İkinci ve üçüncüler (ve bazen dördüncüler) ise superior interkostal ven adındaki bir trunk yapısını meydana getirir.

Sağ (right) superior interkostal venler tipik olarak superior vena cavaya girmeden önce azigos venlerin son kollarıdır. Sol (left) superior interkostal ven ise genellikle sol brakiyosefalik vene boşalır. Bu durum venin anterior olarak superior mediastinumun solundan, superfisyal olarak aort arkından ya da ondan doğan önemli damarların kökünden ve vagus ile frenik sinirlerin arasından geçmesini gerektirmektedir. Genellikle sol bronkiyal venleri ve sol pericardiacophrenic veni alır. Tipik olarak inferiorda accessory hemi-azygos ven ile iletişim hâlindedir. Internal torasik venler ise internal torasik arterlerle birliktedir.

Toraks duvarı venleri. Burada birbirinin devamı olan damarlar şeklinde tasvir edilmesine rağmen, anterior ve posterior interkostal venlerin birbirinden ayrı damarlar olduğu bilinmelidir.

Hazırlayan: Necdet Ersöz (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi)

Referans:

Keith L. Moore, Arthur F. Dalley, Anne M. R. Agur, Clinically Oriented Anatomy, Seventh Edition, Lippincott Williams and Wilkins, Baltimore, 2014