Torasik Apertürler (İnlet/Outlet) ve Toraks Duvarı Eklemleri

TORASİK APERTÜRLER (İNLET/OUTLET) VE TORAKS DUVARI EKLEMLERİ

Necdet Ersöz
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi

Torasik Apertürler

Göğüs kafesi vücudun lateralinde, anterior ve posteriorda bir fiziksel bariyer oluşturup visseral organları korusa da, inferior ve posterior olarak açık hâldedir. İnferiora göre daha küçük bir açıklığı bulunan superior açıklık (apertür) üst ekstremiteler ve boynun bağlantısının sağlanması için bir geçittir. Daha geniş olan inferior apertürde diyafram kası, tüm açıklığı kapatmıştır. Diyafram kasının nefes alışverişindeki hareketi, torasik kavitenin iç basıncının kontrolünde rol oynar ve çevreyle olan gaz değişimi mekanizmasına yardımcı olur.

Torasik apertürler. 7-10. yalancı kaburgalar kostal marjin oluşturur.

Superior Torasik Apertür

Superior torasik açıklık posterior olarak T1 vertebraya, lateral olarak birinci kaburga ve onun kostal kıkırdaklarına ve anterior olarak manubriuma bağlanır. Superior torasik apertürden torasik kavite ve boyun arasındaki trake, özefagus, çeşitli sinirler ve damar yapıları geçer. Yetişkin bir insanda bu açıklık tam bir daire olmayıp 6.5 cm ile 11 cm çaplarına sahiptir. Birinci kaburganın eğikliği nedeniyle superior torasik apertürde bu bölgede anteroinferior olarak bir eğiklik bulunur.

İnferior Torasik Apertür

Posterior olarak T12 vertebraya, posterolateral olarak 11 ve 12. Kaburgalar arasına, anterolateral olarak kostal marjin oluşturmak üzere 7 ve 10. Kaburgalar arasına, anterior olarak da ksifosternal ekleme bağlanır. İnferior torasik apertür, superiora göre daha geniş ve daha düzensiz bir şekli vardır. Anterior torasik duvarın, posteriora göre daha kısa olmasından ötürü ayrıca eğiklik kazanmıştır. Diyafram, inferior torasik apertürü tamamen kapatmak suretiyle torasik ve abdominal kaviteleri birbirinden ayırır. Toraks ve abdomen bölgelerinden yapılar diğer tarafa doğru geçmek için diyaframı geçmek durumundadır.

Toraks Duvarının Eklemleri

Toraks duvarı eklemleri

Toraks duvarındaki eklemlerin hareketleri, örneğin nefes alışverişi, sık olmasına rağmen, bir eklemin hareket sahası çoğunlukla kısıtlıdır. Bu bölgelerde eklemlerde meydana gelecek bozukluklar, respirasyonda problemler çıkarır. Derin soluma sırasında göğüs kafesinin anterior, posterior ve lateral hareketi önemlidir. Genişleyen vertebral kolon, toraksın anteroposterior çapını da genişletir.

Komşu vertebraların gövdelerinin arasındaki intervertebral eklemler longitudinal ligamentler ve intervertebral diskler vasıtasıyla bağlanır.

Kostovertebral Eklemler

Tipik kaburgalar, posterior olarak vertebral kolonla iki eklemle artikülasyon yapar. Bunlar kaburga başlarındaki eklemler ve kostotransvers eklemlerdir.

Kaburga başı eklemleri: korrespond vertebranın superior kostal faceti ve superior vertebranın inferior kostal faceti ile kaburga başı arasındaki artikülasyondur. Örneğin 6. kaburganın başı T6 vertebranın superior kostal faceti ile, T5’in inferior kostal faceti ile ve ayrıca bu vertebralar arasındaki intervertebral disk ile artikülasyon yapar. Kaburga başındaki krest intervertebral diske intra-artiküler ligament aracılığı ile tutunur.

Eklem kapsülünün fibröz tabakası anteriorda en güçlüdür, burada kaburga başının radiate ligamentini meydana getirir.

Kostotransvers eklemler: Vertebraların posterior kısmına lateral ligamentler bu eklemlerin hareketini kısıtlar; ancak aynı zamanda bu eklemlere güç verir. Kostotransvers ligament kaburga boynundan transvers prosese, lateral kostotransvers ligament kaburga tüberkülünden transvers prosese uzanır. Superior kostrotransvers ligament kaburga boynunun kresti ile transvers prosesi birbirine bağlayan geniş bir band şeklindedir. Vertebra ve ligament arasındaki apertür interkostar arterin posterior dalı ve spinal sinire geçit sağlar. Superior kostotransvers ligament güçlü anterior kostotransvers ligament ve zayıf posterior kostotransvers ligament olarak ikiye ayrılabilir.

Bu eklemlere bağlanan güçlü kostoransvers ligamentler, eklemlerin hareketlerini kısıtlar. Ancak superior 6. Kaburgaların tüberküllerinin artikular yüzeyleri konvekstir ve transvers prosese oturur. Sonuç olarak rotasyon büyük oranda transverse eksende meydana gelir. Bunun sonucunda da sagittal düzlemde kaburgaların sternal sonlarının elevasyon ve depresyon hareketleri gerçekleşir. Tüberküllerin düz artikular yüzeyleri ve 7-10. Kaburgaların transverse prosesleri bir kayma hareketi yapar ve transverse düzlemde bu kaburgaların büyük oranda lateral elevasyon ve depresyonu sağlanır. Buna bucket-handle movement adı verilir.

Sternokostal Eklemler

Kostal kartilajın birinci çifti manubriumla birinci kaburganın sinkondrozu yoluyla artikülasyon yapar. Kostal Kartilajların 2-7. Çiftleri sternumla sinovial eklemlerde artikülasyon yapar. Bu bölge respirasyon sırasında hareketlidir. Bu eklemlerin zayıf eklem kapsülleri anterior olarak kalınlaşır ve posterior olarak radiate sternokostal ligamentleri oluşturur. Bu ligamentler ince geniş membranöz bantlar hâlinde kostal kartilajlardan geçer anterior ve posterior sternuma gelir.

Toraks duvarı eklemlerinin özeti

Toraks Duvarının Hareketleri

Toraks duvarının hareketleri ve nefes alma sırasında diyafram toraks çapını ve intratorasik hacmi artırır. Bu hareketle meydana gelen basınç değişimi dış havanın akciğerlere dolmasını sağlar. Hava bu süreçte burun, ağız, larinks, trake ve akciğer yolunu izler. Aynı yolla dışarı çıkar. Pasif ekspirasyon sırasında diyafram, interkostal kaslar ve diğer kaslar relaks durumda iken intratorasik hacim düşer ve basınç artar. Aynı zamanda intra-abdominal basınç düşer ve abdominal vissera dekomprese olur.

Toraks kavitesinin merkez kısmının uzunluğu nefes alma sırasında artar. Nefes verme sırasında da bu uzunluk eski normal durumuna döner, diyafram kubbesi yükselir. Toraksın anterior-posterior çapı interkostal kaslar kasıldığında artar. Kaburga boyunlarından geçen eksen civarındaki kostovertebral eklemlerde kaburga hareketleri kaburgaların anterior uçlarını kaldırır. Buna the pump handle movement denir. Bu hareketin nedeni, kaburgaların inferior eğimidir. Bu hareket ayrıca sternumun anterior-posterior hareketini sağlar.

Toraksın transvers boyutu interkostal kaslar kasıldığında bir miktar artar ve kaburgaların orta kısımlarını yukarı çeker. Bu hareketlerinin hepsinin kombinasyonu göğüs kafesini anterior, superior ve lateral olarak hareket ettirir.

Kostotransvers eklemler

Toraks duvarının hareketleri

Hazırlayan: Necdet Ersöz (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi)

Referans: Keith L. Moore, Arthur F. Dalley, Anne M. R. Agur, Clinically Oriented Anatomy, Seventh Edition, Lippincott Williams and Wilkins, Baltimore, 2014